جمع آوری وبررسی اشعار عامیانه قشم

اشعار عامیانه (فولکلور) نوعی ادبیات منظوم شفاهی کهن و حاصل دستاوردهای فکری و ذهنی است که از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد و با آنکه مکتوب نیست ، با افقهای اندیشه و حیات معنوی و فرهنگی جامعه ارتباط تنگاتنگ دارد. اشعار فولکلوریک قشم نیز برگرفته از فرهنگ عامیانه وکیفیت زندگی و احساسات و تجربیات و اصول اخلاقی مردم این منطقه , شفاهی و متمایز از زبان مرسوم است. اشعاری که می تواند نوع زندگی و مناسبات اجتماعی را با همه زشتیها, ضعف و قوت, همواری و ناهمواری منعکس کند. در این رساله سعی می شود اشعاری را که معمولاً بیشتر پیرامون قشم, عروسی, زن و دریا است دسته بندی شود و به میزان علاقه مندی مردم به اشعار بومی عاشقانه توجه شود. جمع آوری این سروده های بومی ما را متوجه می سازد که ویژگیهای بومی و منطقه ای رنگ و بوی خاصی به اشعار می بخشد,تصنیف های مخصوص عروسی از شادی ,هیجان و زیبایی بیشتری برخوردار است,نگاه به زن مرد سالارانه بوده و با تحکم ,زورگویی و خشونت همراه است. اشعاری که در شادی و غم از اعماق درون انسانهایی ساده و بی پیرایه به زبان آمده ،در اذهان عوام چرخیده و هر آنگاه برش و صیقلی خورده است نشانگر فرهنگ و تمدن سواحل نشینانی است که تابش خورشید جنوب ایران بر دل های دریایی آنان روشنایی بخشیده و از نسیم روح بخش دریا بی تأثیر نبوده اند. با نگاهی به ادبیات شفاهی این منطقه با ریزه کاری های گوناگونی آشنا شده و با جنبه های پیچیده تجربیات این مردم و اطلاعات به دست آمده از اذهان عوام با این منطقه،رسوم و عقاید مردم آن بیشتر آشنا شده و خواهیم توانست نوع نگاه آنها به زندگی را دریابیم. علاوه بر آن میزان علاقه مردم به اشعار عامیانه را نشان داده و با ترجمه و آوانگاری اشعار درجهت ثبت گویش منطقه و معرفی ادبیات آن گامی برداشته و پژوهشگران در این عرصه را یاری رسانیم . در زبان عامیانه به جشن ازدواج عیش گفته می شود جشنی که سه شبانه روز قبل از شب زفاف و تا هفت شب پس از آن به طول می انجامد. در این جشن عروسی , عروس و داماد از جایگاه ویژه ای برخوردارند, عروس ملکه دربار شاهانه, و داماد امپراطوری است که مقر سلطنت او حجله گاهی است مزین به چراغ , گل , آینه و تورهای رنگی که در خانه عروس جهت شروع روزهای آغازین زندگی مشترک به سلیقه هنری توسط خانواده عروس مهیا گشته است. در این میان گرفتن لقب بی بی برای عروس خانم و شاه برای داماد اولین هدیه عروسی وداشتن دو ساقدوش برای هر کدام دراین مراسم ره آورد اولین سفر زندگی است. به ترانه هایی که توسط چهار زن به سبک دو به دو در عروسی های قشم بدون استفاده از سماع می خواندند در زبان محلی باسنک گفته می شده است. شیوه اجرای این ترانه ها به این شکل بوده است که این چهار زن دو به دو روبروی هم قرار گرفته و به دوگروه تقسیم می شده اند. دو نفری که از حافظه قوی تری برخوردار بوده (جلویی ) یک بیت از ترانه را خوانده و دو نفر دیگر (جوابی) آن بیت را تکرار می کرده اند. قبل از اتمام بیت توسط جوابی ها,جلوی ها بیت دیگررا شروع می کرده اند. ترانه های مخصوص واسونک آهنگین بوده ومهارت این چهار تن ضرورت کاربرد سماع را منتفی می نموده است. امروزه از واسونک و گروه واسونک زنها در مراسم عروسی خبری نیست و این گروه جای خود را به گروه سرود ( همراه باسماع) داده اند. به این شکل که با یک(تک خوان) یا و دونفر دوبیت ترانه ارائه شده و جوابی ها که در یک گروه تقریباً ده نفره هستند دربین این دوبیت, دو بیت تکراری را جواب می دهند. نزدیکی ساحل نشینان قشم به دریای جنوب ایران و آرزوها و پیوند آنها با دریایی که می تواند یاد و خاطره مردمان این مرزو بوم را در خود نهفته باشد.و به گونه ای هم راه گذر، هم منبع کسب روزی و هم دست مایه تمدد اعصاب آنان باشددراشعار عامیانه انعکاس یافته است.. کمتر کسی را در این پهنه از سرزمین ایران می توان یافت که تجربه نزدیک و مانوس شدن با دریای سواحل قشم را نداشته باشد و حداقل با فرو رفتن در دریا ، غصه های خود را به این آبهای روان نسپرده باشد.